เป็นที่ทราบกันดีว่า กิจการประปาถือกำเนิดขึ้นจากพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ที่ทรงมีพระราชประสงค์ให้พสกนิกรมีน้ำสะอาดบริโภคอุปโภค “น้ำสะอาด” จึงเป็นสิ่งที่มีความสำคัญต่อสุขภาพและการดำรงชีวิตของคน โดยในช่วงเวลาก่อนหน้านั้น ประชาชนอาศัยน้ำฝนและน้ำในแม่น้ำลำคลองในการอุปโภค และบริโภค บางครั้งก็เกิดโรคระบาดล้มตายเป็นจำนวนมาก พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 มีพระบรมราชโองการฯ ประกาศกำหนดจัดการประปาเมื่อปี พ.ศ. 2440 ให้จัดทำน้ำบริโภค โดยขุดคลองส่งน้ำจากบริเวณคลองเชียงรากแขวงเมืองปทุมธานี (แม่น้ำเจ้าพระยา) มาถึงคลองสามเสน และตั้งโรงกรองน้ำที่สามเสน เพื่อนำน้ำมาใช้ในพระนคร
วันที่ 14 พฤศจิกายน ของทุกปี จึงถือเป็นวันสำคัญของการประปานครหลวง ซึ่งในวันนี้เมื่อ 111 ปีที่ผ่านมา พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 เสด็จพระราชดำเนินเป็นประธานในพระราชพิธีเปิด “การประปากรุงเทพฯ” เมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน 2457 ทำให้ประชาชนในเขตกรุงเทพฯ เริ่มมีน้ำประปาใช้เป็นครั้งแรก นับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา จนถึงวันนี้ พัฒนาการของน้ำประปาเดินทางผ่านยุคสมัยต่าง ๆ วิถีชีวิตของผู้คนมีสุขอนามัยที่ดีขึ้น ลดการเกิดโรคระบาด สร้างการพัฒนาสังคมและเศรษฐกิจเรื่อยมา
ในปี 2540 การประปานครหลวง (กปน.) ได้ร่วมมือกับกรมอนามัย กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ มหาวิทยาลัยมหิดล และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ในการกำหนดเกณฑ์ตรวจสอบ ประเมิน และรับรองคุณภาพน้ำประปา โดยน้ำประปาของ กปน. สามารถดื่มได้ทุกสาขาตั้งแต่ปี 2542 เป็นต้นมา และเป็นจุดเริ่มต้นในการจัดทำ “โครงการน้ำประปาดื่มได้” เพื่อเข้าตรวจสอบระบบประปาและคุณภาพน้ำภายในสถานที่ชุมนุมชน เช่น สถานที่ราชการ วัด โรงเรียน โรงพยาบาล โรงแรม เป็นต้น ซึ่ง กปน. ได้ดำเนินโครงการนี้มาถึง 14 ปี แม้โครงการนี้สิ้นสุดไปแล้ว แต่ กปน. ยังคงเฝ้าระวังคุณภาพน้ำประปา ตั้งแต่ต้นทาง โรงงานผลิตน้ำ ไปถึงบ้านเรือนประชาชน โดยมีการเก็บตัวอย่างน้ำมากกว่า 3,000 แห่งต่อปี เป็นจำนวนกว่า 7,000 ตัวอย่าง เพื่อให้ประชาชนมั่นใจได้ว่า น้ำประปาทุกแห่งในพื้นที่รับผิดชอบของ กปน. สามารถดื่มได้อย่างปลอดภัย โดย กปน. ได้รับเกียรติบัตรรับรองคุณภาพน้ำประปาดื่มได้ จากกรมอนามัย เมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม 2568 ที่ผ่านมา
กปน. ยังคงมุ่งมั่นสืบสานพระราชปณิธานของรัชกาลที่ 5 และรัชกาลที่ 6 ในการให้บริการน้ำประปาที่มีคุณภาพดี ปลอดภัย เพื่อสุขอนามัยที่ดีของคนไทย ดังพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ครั้งเสด็จพระราชดำเนินมาทรงประกอบพิธีเปิด การประปากรุงเทพฯ เมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2457 ความตอนหนึ่งว่า “ขอให้น้ำใสอันจะหลั่งไหลจากประปานี้ จงเป็นเครื่องประหารสรรพโรคร้าย ที่จะให้ร้ายเบียดเบียนแก่ประชาชน ผู้เป็นพสกนิกรของเรา ขอให้น้ำอันนี้ที่ได้รับพรแล้ว โดยพระสงฆ์ได้สวดมนตร์และโดยเราตั้งใจให้พร จงบันดาลให้เป็นน้ำมนตร์ ทำให้ประชาชนมีความสุขสวัสดิ์ผ่องแผ้ว เจริญทั่วทุกตัวคน ตั้งแต่บัดนี้เป็นต้นไป”
